Στην περιοχή της Β.Α Χαλκιδικής λειτουργούν μεταλλεία από τον 6ο π.Χ. αιώνα περίπου. Μόλυβδος, ψευδάργυρος, ασήμι, εξορύσσονται από τις περιοχές της Ολυμπιάδας, της Στρατονίκης, και των αρχαίων Σταγείρων.
Η σύγχρονή τους ιστορία είναι συνυφασμένη με κοινωνικούς και εργατικούς αγώνες. Ήδη μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου η Ανώνυμη Ελληνική Εταιρεία Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων (ΑΕΕΧΠ&Λ), περνά στα χέρια του Μποδοσάκη-Αθανασιάδη. Το ’77 ξεσπά πολύμηνη απεργία. Εργατικά ατυχήματα, άθλιες συνθήκες εργασίας, πνευμονοκονίαση και εργοδοτική τρομοκρατία, οδηγούν τους μεταλλωρύχους σε εξέγερση. Απολύσεις, απεργοσπάστες μεταφερόμενοι από άλλες περιοχές και ξυλοδαρμοί από τη μεριά της αστυνομίας, καταστέλλουν τελικά τις κινητοποιήσεις.
Τη δεκαετία του ’80 μετά από έντονες αντιδράσεις των κατοίκων, ακυρώνεται η πρώτη προσπάθεια δημιουργίας μεταλλουργίας Χρυσού.
Το ’03, το ενεργητικό των μεταλλείων Κασσάνδρας, περιουσία της εταιρείας TVX HELLAS AE από το ‘95, αγοράζεται από το Ελληνικό Δημόσιο έναντι 11 εκ. ευρώ και σε μια νύχτα μεταβιβάζεται στην εταιρεία ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ ΑΕ, στην ίδια τιμή. Επιπλέον “δώρο” του κράτους στη συγκεκριμένη εταιρεία είναι κάτι παραπάνω από 15 εκ. ευρώ, για τον εκσυγχρονισμό και την οργάνωσή της.
Όλα τα παραπάνω ήταν σε απάντηση των αγώνων των κατοίκων οι οποίοι μέσω συντονιστικών επιτροπών, σαμποτάζ, καθώς ταυτόχρονα και δικαστικό αγώνα με προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας, είχαν κερδίσει την παύση λειτουργίας του μεταλλείου της Ολυμπιάδας.
Σήμερα η ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ ΑΕ ανήκει κατά 95% στην Καναδική εξορυκτική εταιρεία ELDORADO GOLD, ενώ το 5% ανήκει στην εταιρεία ΑΚΤΩΡ, συμφερόντων Μπόμπολα. Ενώ παραχωρήθηκε από το κράτος έναντι 11 εκ. ευρώ, η αξία των μεταλλευμάτων της εκτιμάται στα 15,5 δις. ευρώ!
Η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων είναι ένα ακόμη κρύο ανέκδοτο στην όλη υπόθεση. Σύμφωνα με πολλούς ανεξάρτητους επιστημονικούς φορείς και ιδρύματα, οι ελλείψεις στην τεκμηρίωσή της καθώς και τα ελλιπή επιστημονικά δεδομένα, οδηγούν πρακτικά στην απονομιμοποίησή της. Παρέμεινε στα συρτάρια του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής για 11 μήνες, μιας και η αρμόδια υπουργός αρνήθηκε να την υπογράψει. Η αντικατάστασή της από τον Παπακωνσταντίνου, θα σημάνει το τέλος του “γραφειοκρατικής” αυτής ανωμαλίας. Η Μ.Π.Ε. εγκρίνεται άμεσα…
Με βάση τους νόμους οι οποίοι είναι κομμένοι και ραμμένοι στα μέτρα των “επενδυτών”, κάθε άλλη οικονομική δραστηριότητα είναι πλέον απαγορευτική στην περιοχή, μιας και δίδεται άμεση προτεραιότητα στην μεταλλευτική βιομηχανία. Μια σειρά από οικονομικές δραστηριότητες όπως ο τουρισμός, η γεωργία, η κτηνοτροφία, η αλιεία, η δασοκομία, οι βιοκαλλιέργειες και οι υδατοκαλλιέργειες, γίνονται άμεσα απειλούμενες από την μεταλλευτική δραστηριότητα.
Το “επενδυτικό σχέδιο” της ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ ΑΕ, είναι κατ’ ουσία η αφαίμαξη και η αποστράγγιση ενός τόπου. Η διαδικασία της ανοικτής εξόρυξης και το εύρος των δραστηριοτήτων που προκρίνει το σχέδιο, το οποίο μεταξύ άλλων περιλαμβάνει μεταλλευτικό λιμάνι και 182 εκ. κυβικά στερεών αποβλήτων, δεν αφήνει πολλά περιθώρια αμφισβητήσεων. Από την αρχή της λειτουργίας των μεταλλείων έως και σήμερα, έχουν εξορυχτεί 33 εκ. τόνοι. Τα επόμενα 25 χρόνια, σχεδιάζεται η εξόρυξη 380 εκ. τόνων περίπου!
Η πραγματοποίηση όλων των παραπάνω θα έχει καταστροφικές συνέπειες για τους κατοίκους και το περιβάλλον. Οι εργαζόμενοι σε μεταλλεία έχουν μικρότερο προσδόκιμο επιβίωσης. Η παρουσία βαρέων μετάλλων στον ανθρώπινο οργανισμό, έστω και αν πρόκειται για πολύ μικρές συγκεντρώσεις, προκαλεί μια σειρά από ασθένειες όπως: ιογενείς λοιμώξεις, διατάραξη του παιδικού νευρικού συστήματος, ηπατίτιδες, αναπνευστικές διαταραχές, νεφρικές βλάβες, αναιμία, οξείες και χρόνιες δηλητηριάσεις, καρκίνο.
Η μεταλλευτική δραστηριότητα θα πλήξει επίσης ανεπανόρθωτα τους υδατικούς πόρους της περιοχής. Σήμερα τα μεταλλεία απορρέουν 350 κυβικά μέτρα νερού ανά ώρα, ποσότητα που αντιστοιχεί στις ανάγκες 40.000 ανθρώπων. Η μελλοντική άντληση εκτιμάται ότι θα εκτοξευθεί κατ’ ελάχιστο στα 480 κυβικά ανά ώρα. Θεωρείται δεδομένο ότι θα υπάρξουν φαινόμενα υφαλμύρισης του νερού, και ότι τα υπόγεια ύδατα του όρους Κάκαβος θα επιφέρουν μόνιμη ρύπανση ύστερα από την διαδικασία απαναδιοχέτευσης τους.
Το έδαφος, από την άλλη, θεωρείται μη ανανεώσιμος φυσικός πόρος. Η ρύπανση στα εδάφη που είναι κοντά σε περιοχές μεταλλευτικής δραστηριότητας παραμένουν ρυπασμένα για δεκαετίες ή ακόμη και εκατονταετίες, μετά τη διακοπή της λειτουργίας των μεταλλείων. Το έδαφος γίνεται πλέον ακατάλληλο για τη ανάπτυξη οργανισμών και ως υπόστρωμα για την ανάπτυξη φυτών. Η εκτεταμένη ξήρανση και οι διαβρώσεις θα αποτελέσουν ένα φυσικό επακόλουθο.
Όσον αφορά το οικοσύστημα της περιοχής, θα δεχθεί και αυτό με τη σειρά του σφοδρή επίθεση. Το 90% της περιοχής επέμβασης καλύπτεται από αρχέγονο δάσος πλούσιο σε χλωρίδα και πανίδα με σπάνια και ταυτοχρόνως αυστηρά προστατευόμενα είδη. Η βιοσυσσώρευση βαρέων μετάλλων είναι εξαιρετικά επικίνδυνη για τη λειτουργία των οικοσυστημάτων, για την ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων και τελικά για τον άνθρωπο. Η ρύπανση του θαλάσσιου περιβάλλοντος είναι και αυτή αναπόφευκτη.
Τέλος, έχει υπολογιστεί πως η εκπομπή αιωρούμενων σωματιδίων θα ξεπερνά κατά πολύ τα επιτρεπόμενα όρια και πως η παραγωγή σκόνης μεταλλεύματος θα περιέχει μεγάλες συγκεντρώσεις θειούχων ενώσεων βαρέων μετάλλων. Οι ατμοσφαιρικοί αυτοί ρύποι προβλέπεται πως θα μεταφέρονται σε μεγάλες αποστάσεις (όπως για παράδειγμα μεταφέρεται η σκόνη από την έρημο Σαχάρα σε αποστάσεις χιλιάδων χιλιομέτρων).
Στην συντονισμένη αυτή επίθεση κυρίαρχων και κράτους, οι κάτοικοι των περιοχών αντιστέκονται.
Απέναντι στην πρόταση της οικολογικής καταστροφής και της οικονομικής εκμετάλλευσης, οι κάτοικοι μάχονται και αντιδρούν.
Απέναντι στον όρκο σιωπής, στη δήλωση υποτέλειας σε κεφάλαιο και κράτος, στην Πρετεντεροποίηση της ενημέρωσης, προτάσσουμε την αντιπληροφόρηση και την κοινωνική αφύπνιση.
Απέναντι στην πολιτική του “διαίρει και βασίλευε”, της βίαιης καταστολής, της ποινικοποίησης των εξεγερμένων, προτάσσουμε την αλληλεγγύη, τη συσπείρωση, την κοινωνική απελευθέρωση.
Απέναντι στον δήθεν μονόδρομο της “ανάπτυξης” μέσω της εισροής “ξένων κεφαλαίων”, προτάσσουμε την αυτοδιαχείρηση και αυτοοργάνωση των μεταλλείων, μέσω ήπιων και φιλικών προς το περιβάλλον τρόπων εξόρυξης.
Στο Χοντρό Δέντρο, στη Μεγάλη Παναγιά, στις Σκουριές, στην Ιερισσό, κάτοικοι και αλληλέγγυοι έχουν αποδείξει πως χάνονται μόνο, οι αγώνες που δε δίνονται ποτέ.
Στην Κερατέα, στη Λευκίμμη, στο Ελληνικό, στην Πάρνηθα και στον Αχελώο, τοπικές κοινωνίες και αλληλέγγυοι έχουν αποδείξει πως οι αγώνες απέναντι στον Οικονομικό και Περιβαλλοντικό Ολοκληρωτισμό, είναι αγώνες που κερδίζονται.
Απ’ άκρη σ’ άκρη, σε όλη τη χώρα , οι εστίες αντίστασης απέναντι στην κρατική αυθαιρεσία και ασυδοσία, αυξάνονται συνεχώς.
Ας καταλάβουν πως όσο προσπαθούν να επιβάλλουν το άδικο, τόσο θα μας βρίσκουν απέναντί τους.
ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΟΥΣ
ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΤΗΣ Β.Α ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ
αγώνα για
ΓΗ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ!
